Vrouwen hebben het na een scheiding, financieel gezien, een stuk moeilijker dan mannen. Vooral gescheiden moeders, bij wie de kinderen blijven wonen, hebben het zwaar. Zij verdienen weinig omdat ze vaak parttime werken en krijgen vaak geen kinderalimentatie. Slechts de helft van de gescheiden ouders maakt afspraken over kinderalimentatie. Partneralimentatie komt nog minder voor. Slechts 10% van de gescheiden stellen regelt dat. Dit blijkt uit het onderzoek ‘De financiële gevolgen van scheiden’ van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Het Nibud maakt zich met name zorgen om moeders die niet getrouwd waren of geen geregistreerd partnerschap hadden. Als niet-gehuwden uit elkaar gaan, zijn zij niet wettelijk verplicht een ouderschapsplan te maken of elkaar financieel te onderhouden. Dit gebeurt dan ook weinig, terwijl dit volgens het Nibud wel vaker nodig zou zijn.
70% heeft moeite met rondkomen
Vrouwen hebben na de scheiding een veel lager inkomen dan mannen. Voor de scheiding heeft driekwart van de stellen een gezamenlijk inkomen van minimaal € 1.800, – netto per maand. Na de scheiding moet ruim 50% van de vrouwen rondkomen van een bedrag van hooguit € 1.300. Terwijl meer dan de helft van de mannen nog minstens € 1.8.00, – in zijn portemonnee heeft. Het Nibud ziet dat veel vrouwen (met en zonder kinderen) parttime werken tijdens de samenwoonperiode en dit na de scheiding ook blijven doen. Na de scheiding heeft 70% van de vrouwen moeite met rondkomen en vindt de financiële situatie verslechterd. Van de gescheiden mannen vindt 60% het moeilijk om rond te komen.
Kinderalimentatie weinig betaald
Na de scheiding houden vrouwen meestal de zorg voor de kinderen. Het Nibud vindt het opvallend dat slechts bij de helft van de gescheiden huishoudens met kinderen kinderalimentatie voor komt. Samenwonenden maken zelfs maar in één op de drie gevallen afspraken over kinderalimentatie. Als redenen voor het ontbreken van alimentatie wordt het meest genoemd dat de partner niet betaalt of dat er geen contact meer is met de partner. Sinds 1 maart 2009 zijn ouders die gaan scheiden per wet verplicht een ouderschapsplan te maken met daarin afspraken over kinderalimentatie. Het Nibud vindt het jammer dat deze wet niet geldt voor samenwonenden. Ook vindt het Nibud het ouderschapsplan te vrijblijvend. Er staan geen sancties op het niet uitvoeren van het plan. Als de kinderalimentatie is vastgesteld door de rechter kunnen alimentatieontvangers bij een betalingsachterstand een beroep doen op het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO). Uit het Nibud-onderzoek blijkt dat zo’n 90% van de alimentatiebetalers of – ontvangers nog nooit contact heeft gehad met dit bureau.
Ex-partners zorgen slecht voor elkaar
Slechts 10% van de gescheiden stellen maakt afspraken over partneralimentatie. De belangrijkste reden voor het ontbreken van partneralimentatie is dat er geen contact meer is tussen de partners. Ex-echtgenoten zijn wettelijk verplicht elkaar te onderhouden. Voor samenwonenden geldt dit niet. Het Nibud vindt de verschillen tussen ex-gehuwden en ex-samenwonenden opvallend groot. Ex-samenwonenden maken veel minder afspraken dan ex-gehuwden. Ook weten ex-samenwoners vaak niet precies waar ze recht op hebben. Zo heeft meer dan de helft van de ex-gehuwden afspraken gemaakt over de pensioenaanspraken, tegen slechts 14% van de samenwoners. Gezien het toenemend aantal ongehuwd samenwonenden vindt het Nibud dit een zorgelijke situatie.
Afspraken over financiën bij parttime werken
Het Nibud adviseert vrouwen die er voor kiezen om parttime te gaan werken tijdens de samenleefperiode goed na te denken over de financiële consequenties hiervan. Zeker vrouwen die minder gaan werken om de zorg voor de kinderen op zich te nemen adviseert het Nibud goede afspraken met hun partner te maken over de financiën. Ook al is het niet wettelijk verplicht, dan nog kunnen ouders samen overeenkomen dat ze elkaar ook na een scheiding financieel bijstaan om er voor te zorgen dat de kinderen niets tekort komen. Het Nibud legt in de GeldWijzer Alimentatie & Co-ouderschap alles uit over de geldzaken na een scheiding. Deze is nu met korting verkrijgbaar: 11 euro in plaats van 12,50.
Achtergronden bij het onderzoek
Het onderzoek De financiële gevolgen van scheiden (pdf) is gehouden onder ruim 500 Nederlandse mannen en vrouwen die de afgelopen vijf jaar zijn gescheiden. Het ging om respondenten die langdurig samen woonden met of zonder samenlevingscontract, getrouwd waren met of zonder huwelijkse voorwaarden of een geregistreerd partnerschap hadden. Het Nibud heeft hierbij gebruik gemaakt van het StemPunt-panel van het onderzoeksbureau Motivaction. Uit dit panel is een representatieve steekproef getrokken die gewogen is op geslacht, leeftijd, opleiding, Nielsen en Mentality-profiel.